Ujawnił wymuszone zaginięcia i sam został uprowadzony

Idris Khattak, opisywany przez swoje córki jako „zapalony, ale beznadziejny” kucharz, ma wiele zainteresowań. Mówi po rosyjsku, połyka książkę za książką i hoduje kury, z którymi lubi sobie pogawędzić.

Idris jest także pakistańskim ekspertem ds. wymuszonych zaginięć. Całymi latami dokumentował to przestępstwo w świetle prawa międzynarodowego dla Amnesty International oraz Human Rights Watch. Jednak w wyniku okrutnego zrządzenia losu, Idris również zaginął.

13 listopada 2019 roku Idris był właśnie w drodze do domu ze stolicy Pakistanu, Islamabadu, kiedy przechwycono jego wypożyczony samochód. Od tego czasu nikt go nie widział. Władze w Pakistanie stosują wymuszone zaginięcia w celu uciszenia obrońców praw człowieka takich jak Idris, a także innych krytyków.

Talia, 20-letnia córka Idrisa, zaczęła z pomocą Amnesty International walczyć o powrót swojego ojca, nie zważając na ostrzeżenia, by tego nie robiła. Jej odwaga się opłaciła. W czerwcu władze przyznały, że trzymają Idrisa w zamknięciu i zostanie oskarżony na podstawie Ustawy o tajemnicy państwowej. Wciąż nie ujawniły jego miejsca pobytu.

Rodzina Idrisa boi się, że zostanie on oskarżony o szpiegostwo. Jeśli zostanie skazany, może mu grozić 14 lat więzienia lub nawet kara śmierci.

„Patrzę na zdjęcia taty i marzę tylko o tym, żeby wszedł do pokoju i żebyśmy znowu byli razem”, mówi Talia. „Zasługujemy na informacje, a on powinien być chroniony przez prawo”.

Szerszy kontekst sprawy Idrisa

55-letni Idris Khattak prowadził dla Amnesty International i Human Rights Watch szczegółowe badania na temat wymuszonych zaginięć. Okrutny los sprawił, że odpowiedzialne za te zaginięcia władze Pakistanu, porwały także i jego.

13 listopada 2019 roku Idris wracał do domu z Islamabadu, stolicy Pakistanu, kiedy jego wynajęty samochód został przechwycony w pobliżu Swabi Interchange w prowincji Khyber Pakhtunkhwa.

Nikt nie wiedział, że został uprowadzony, dopóki w nocy 15 listopada kierowca, który prowadził jego samochód, nie został wypuszczony na wolność przez mężczyzn, którzy go porwali. Zgodnie z zawiadomieniem złożonym przez rodzinę Idrisa w celu wszczęcia sprawy przez policję, czterech mężczyzn w cywilnych ubraniach założyło czarne worki na głowy Idrisa i jego kierowcy, a następnie zabrali ich w nieujawnione miejsce.

Rodzinę Idrisa ostrzeżono, aby nie prowadziła publicznie kampanii na rzecz jego powrotu. Po sześciu miesiącach milczenie przerwała jego 20-letnia córka, Talia Khattak. Wraz z Amnesty International zaczęła walkę o powrót ojca.

Zwrócenie uwagi publicznej na sprawę przyniosło zamierzony efekt. 16 czerwca 2020 r. krajowe agencje bezpieczeństwa, w jednym z wyjątkowo rzadkich komunikatów, przyznały, że Idris jest przez nich przetrzymywany i zostanie oskarżony na podstawie Ustawy o tajemnicy państwowej. Nadal nie ujawniono jednak, gdzie jest przetrzymywany.

Istnieje obawa, że zostanie oskarżony o szpiegostwo. Jeśli zostanie skazany, grozi mu długa kara więzienia lub nawet kara śmierci.

13 lipca 2020 r. Idris miał być obecny na posiedzeniu w sprawie jego zatrzymania w Sądzie Najwyższym w Peszawarze. Nie został jednak doprowadzony na posiedzenie, za co sędzia zganił przedstawiciela organów bezpieczeństwa. Jednak w orzeczeniu wydanym trzy dni później, Sąd Najwyższy w Peszawarze stwierdził, że ponieważ Idris został oskarżony na podstawie Ustawy o tajemnicy państwowej, funkcjonującej w ramach szerszej procedury Ustawy o armii pakistańskiej, jego sprawa nie może być już rozpatrywana przez sąd cywilny.

Orzeczenie to jest o tyle wątpliwe, że wygasła już nowelizacja Konstytucji, która zezwalała sądom wojskowym na prowadzenie spraw o terroryzm i przepis ten nie był odnawiany od 2019 roku.

Idrysowi grozi 14 lat więzienia, a nawet egzekucja w przypadku skazania go na śmierć przez sądy wojskowe, które notorycznie przeprowadzają niesprawiedliwe procesy.

Od 21 lipca 2020 r. miejsce pobytu Idrisa nadal nie zostało ujawnione jego rodzinie. Nie umożliwiono mu również kontaktu z prawnikiem i córkami.

W Pakistanie zaginięcia są wykorzystywane jako narzędzie do powstrzymania sprzeciwu i krytyki wobec polityki wojskowej. Osoby i grupy będące celem porwań to Sindowie, Beludżowie, Pasztuni, społeczność szyicka, działacze polityczni, obrońcy praw człowieka, członkowie i zwolennicy grup religijnych i nacjonalistycznych, podejrzani członkowie grup zbrojnych oraz zakazane organizacje religijne i polityczne w Pakistanie.

Międzynarodowa konwencja ONZ ws. ochrony wszystkich osób przed wymuszonymi zaginięciami definiuje wymuszone zaginięcie jako „aresztowanie, zatrzymanie, uprowadzenie lub jakąkolwiek inną formę pozbawienia wolności przez przedstawicieli państwa lub osoby, w tym grupy osób działające za zgodą lub przyzwoleniem państwa, po którym następuje odmowa uznania pozbawienia wolności lub zatajenie losu i miejsca pobytu zaginionej osoby, co powoduje, że osoba zaginiona znajduje się poza ochroną prawną”.

Obecny rząd Imrana Khana obiecał, że uzna wymuszone zaginięcia za przestępstwa w prawie krajowym. Jednak ustawa w tym zakresie nie została przedstawiona Parlamentowi. Minister Praw Człowieka dr Shireen Mazari oświadczył, że rząd chce podpisać Międzynarodową konwencję o ochronie wszystkich osób przed wymuszonymi zaginięciami, ale nie podjęto żadnych kroków w tym kierunku, a praktyka porywania niewygodnych osób nadal pozostaje w tym kraju bezkarna.

Wezwij pakistańskie władze, by uwolniły Idrisa.