Więziony za satyryczne wiersze o wojsku

Paing Phyo Min (alias De Yay) kocha śpiewać, grać na gitarze i uwielbia Taylor Swift. 22-letni przywódca studentów jest również członkiem Pokolenia Pawia (ang. „Peacock Generation”), poetyckiej trupy poświęconej Thangyat – tradycyjnej wersji „bitwy na wiersze” (slamu poetyckiego). Łącząc poezję z komedią i muzyką, Thangyat zwykle wystawiany jest w kwietniu podczas Noworocznego Festiwalu Wody w Mjanmie.

W kwietniu i maju 2019 roku Paing Phyo Min oraz inni członkowie Pokolenia Pawia zostali aresztowani po tym, jak przebrani za żołnierzy odegrali satyryczny spektakl Thangyat. Żartowali z wojska, mówiąc, że nie potrafi przyjąć krytyki, chce za wszelką cenę utrzymać się przy władzy, a kraj doprowadza do bankructwa, podczas gdy jego generałowie gromadzą majątek.

Paing Phyo Min został skazany na sześć lat więzienia. Stawiane mu zarzuty obejmują „podżeganie” czyli zachęcanie oficerów wojskowych do porzucenia ich obowiązków, a także „zniesławienie online” za opublikowanie w Internecie zdjęć i filmów z występów grupy. Wydaje się, że szczególnie irytujące dla władz było zdjęcie psa w mundurze wojskowym.

„Wystawiamy spektakle Thangyat co roku od 2013 r.” – mówi Paing Phyo Min. „Bezpośrednio komunikujemy się z odbiorcami, pokazując, co w naszym społeczeństwie jest nie tak, w tym krytykujemy rząd. Jednak w 2019 roku staliśmy się celem dla wojska, które osłabia demokratyczne przemiany w Mjanmie. Mogą nas więzić, ale nadal będziemy otwarcie mówić, co myślimy”.

Szerszy kontekst sprawy Painga

Siedmiu członków zespołu "Pokolenie Pawia" (Peacock Generation) - Kay Khine Tun, Zayar Lwin, Paing Phyo Min, Paing Ye Thu, Zaw Lin Htut, Su Yadanar Myint i Nyein Chan Soe - zostało aresztowanych w kwietniu i maju 2019 r. po udziale w Thangyat, tradycyjnym przedstawieniu przypominającym “bitwę na wiersze”. Byli ubrani w mundury wojskowe i krytykowali wojsko, zwane Tatmadaw.

Thangyat to popularna w Mjanmie tradycyjna forma sztuki łącząca poezję, komedię i muzykę. Zazwyczaj występy odbywają się podczas noworocznego festiwalu (Noworoczny Festiwal Wody w Myanmarze), który odbywa się w kwietniu lub przy okazji innych uroczystości. Publiczne występy Thangyat zostały zakazane w 1989 roku przez wojsko, a ponownie stały się legalne dopiero w 2013 roku.

Paing Phyo Min został skazany w sumie na sześć lat więzienia wyłącznie za udział w przedstawieniach Thangyat i wyrażanie krytycznych opinii wobec wojska. Został oskarżony i skazany za "podżeganie" na mocy artykułu 505 (a) Kodeksu karnego w co najmniej pięciu miejscowościach Rejonów Rangunu i Ayeyarwaddy za uczestnictwo w podobnych, lecz odrębnych przedstawieniach Thangyat, które krytykowały wojsko. Za udostępnianie zdjęć i filmików z występów, w tym transmisji na żywo, Paing Phyo Min został oskarżony i skazany za "zniesławienie w Internecie" na podstawie art. 66 (d) Prawa Telekomunikacyjnego w dwóch miejscowościach Regionu Rangunu. Uznany winnym wszystkich siedmiu zarzutów został skazany na 6 lat pozbawienia wolności - najdłuższy wyrok wśród całej grupy.

Art. 505 lit. a) Kodeksu karnego zakazuje rozprowadzania oświadczeń i raportów, których intencją jest doprowadzenie do "buntu” lub innej formy zlekceważenia lub zaniedbania swoich obowiązków przez oficerów lub żołnierzy Sił Zbrojnych Związku Myanmaru i przewiduje karę do dwóch lat pozbawienia wolności.

Art. 66 lit. d) Prawa telekomunikacyjnego z 2013 r. penalizuje "zniesławienie w Internecie" i przewiduje do dwóch lat pozbawienia wolności za "wymuszanie, zmuszanie, niezgodne z prawem ograniczanie, zniesławianie, przeszkadzanie, wywieranie nadmiernego wpływu lub grożenie jakiejkolwiek osobie za pośrednictwem sieci telekomunikacyjnej".

W dniu 26 czerwca 2020 r. jeden z uwięzionych członków “Pokolenia Pawia”, Zaw Lin Htut, został przedterminowo zwolniony z więzienia Insein. Został on skazany w sumie na dwa lata więzienia - po roku z artykułu 505 (a) zarówno w Sądzie Miejskim w Botahtaung, jak i Sądzie Miejskim w Mayangon w Rangunie. [Uwaga: wyroki wszystkich członków “Pokolenia Pawia” zostały zmniejszone o ¼ w wyniku amnestii prezydenckiej z 17 kwietnia 2020 r. Kara Zaw Lin Htut była dodatkowo redukowana, prawdopodobnie z powodu dobrego sprawowania, co jest powszechną praktyką w Myanmarze.]

Obecnie Paing Phyo Min odbywa sześcioletnią karę więzienia w przeludnionym więzieniu Insein, gdzie występuje duże ryzyko wybuchu epidemii COVID-19. Władze nadal stosują przepisy, których użyły do oskarżenia i uwięzienia Paing Phyo Min i innych członków Pokolenia Pawia, ograniczając w ten sposób prawo do wolności słowa w Myanmarze. Wybory parlamentarne zaplanowane na 8 listopada 2020 r. są wyjątkową okazją do wywarcia nacisku na władze, by uwolnić Paing Phyo Min i wszystkie osoby uwięzione tylko i wyłącznie za korzystanie z przysługującej im wolności słowa oraz by zreformować prawo, tak aby tej wolności nie ograniczało.

Wezwij Mjanmę, aby natychmiast i bezwarunkowo uwolniła Paing Phyo Min.